Ευχές για όμορφο και υγιές 2022 😀

Ιπποκράτειος Πολιτεία 

Κι εκεί, στον πιο ψηλό σωρόν απάνω, πρησμένο, με τα σκέλια γυρισμένα στον ουρανό, ενός σκύλου το ψοφίμι, που -ως ξαφνικά ακούοντας, τα κοράκια που το σκεπάζαν, πάτημα, το αφήκαν- μια τέτοια οσμήν ανάδωκεν, οπού όλοι σα μ' ένα βήμα οι μαθητές, κρατώντας στη φούχτα τους την πνοή, πισωδρομήσαν...

Μα ο Ιησούς, μονάχος προχωρώντας προς το σωρό γαλήνια, κοντοστάθη και το ψοφίμι εκοίταζε· έτσι, πόνας δεν εκρατήθη μαθητής και Του 'πεν από μακρά: «Ραββί, δε νιώθεις τάχα τη φοβερήν οσμή και στέκεσ' έτσι;»

Κι Αυτός, χωρίς να στρέψει το κεφάλι απ' το σημείο που κοίταζε, αποκρίθη:

«Τη φοβερήν οσμήν, εκείνος πόχει καθάρια ανάσα, και στη χώρα μέσα την ανασαίνει, όθ' ήρθαμε... Μα, τώρα αυτό που βγαίνει απ' τη φτορά θαυμάζω με την ψυχή μου ολάκερη... Κοιτάτε πώς λάμπουνε τα δόντια αυτού του σκύλου στον ήλιο· ως το χαλάζι, ωσάν το κρίνο, πέρα απ' τη σάψη, υπόσκεση μεγάλη, αντιφεγγιά του Αιώνιου, μα κι ακόμα σκληρή του Δίκαιου αστραπή κι ελπίδα!»

Έτσ' είπ' Εκείνος· κι είτε νιώσαν ή όχι τα λόγια τούτα οι μαθητές, αντάμα, σαν εκινήθη, ακλούθησαν και πάλι το σιωπηλό Του δρόμο...

Και να τώρα, βέβαια στερνός, το νου μου πώς σ' εκείνα, Κύριε, τα λόγια Σου γυρίζω, κι όλος μια σκέψη στέκομαι μπροστά Σου: 

Α!... δώσε, δώσ' και σ' εμένα, Κύριε, ενώ βαδίζω ολοένα ως έξω απ' της Σιών την πόλη, κι από τη μια της γης στην άλλη άκρη όλα είναι ρείπια, κι όλα είναι σκουπίδια, κι όλα είναι πτώματα άθαφτα που πνίγουν τη θεία πηγή τ' ανασασμού, ή στη χώρα είτ' έξω από τη χώρα· 

Κύριε, δώσ' μου, μες στη φριχτήν οσμήν οπού διαβαίνω, για μια στιγμή την άγια Σου γαλήνη, να σταματήσω ατάραχος στη μέση απ' τα ψοφίμια, και ν' αδράξω κάπου και στη δική μου τη ματιάν έν' άσπρο σημάδι, ως το χαλάζι, ωσάν το κρίνο· κάτι να λάμψει ξάφνου και βαθιά μου, έξω απ' τη σάψη, πέρα από τη σάψη του κόσμου, ωσάν τα δόντια αυτού του σκύλου, που, ω Κύριε, βλέποντάς τα εκεινό το δείλι, τα 'χες θαμάσει, υπόσκεση μεγάλη, αντιφεγγιά του Αιώνιου, μα κι αντάμα σκληρή του Δίκαιου αστραπή κι ελπίδα!

Άγγελος Σικελιανός 

Άγραφον 

Η δίκη παρωδία του Χίτλερ

Ο Αδόλφος Χίτλερ απασχόλησε και απασχολεί ακόμα και σήμερα τον καθένα από εμάς σε διαφορετικό επίπεδο, ανάλογα με την οπτική του. Η πλειοψηφία της ανθρωπότητας σίγουρα τον θυμάται με τα μελανότερα χρώματα και δικαίως. Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων, η Καταβρόχθιση των Ρομά, το ανθρωποκυνηγητό των ομοφυλοφίλων και κομμουνιστών φέρουν τη σφραγίδα του. Ωστόσο, υπάρχουν ανά τον κόσμο υμνητές του, που επιθυμούν τη βασιλεία της μισαλλοδοξίας, βίας, ρατσισμού και ξενοφοβίας. 

Το παρόν άρθρο δεν έχει σκοπό να παρουσιάσει τη βιογραφία του, αλλά να σταθεί σε ένα περιστατικό, που έλαβε χώρα στην Αμερική, στα μέσα του 20ου αιώνα. Το περιστατικό αυτό δε γνωρίζουμε εάν ενόχλησε πραγματικά τον ίδιο το Χίτλερ, ωστόσο είχε συμβολική σημασία για τους Εβραίους της Αμερικής. Το μήνυμα που έστειλαν στον κόσμο με την πράξη τους αυτή θέλησε να αναδείξει αυτό που πολλοί έβλεπαν, αλλά κανείς δεν ήθελε ή δεν μπορούσε να εκφράσει ξεκάθαρα τότε, ότι δηλαδή επρόκειτο περί ενός στυγνού, ψυχρού εγκληματία με φαντασιώσεις μεγαλείου. 

Βρισκόμαστε, λοιπόν, στην ανατολική ακτή των Ηνωμένων Πολιτείων, και συγκεκριμένα στη Νέα Υόρκη, το έτος 1934. Η εβραϊκή κοινότητα της πόλης ήταν ήδη ακμάζουσα, πλούσια, δραστήρια και ζωντανή. Τα νέα κυκλοφορούσαν με σχετική ταχύτητα, λαμβάνοντας υπόψη την τεχνολογία της εποχής. Έτσι, λίγο καιρό νωρίτερα, στις 30 Ιανουαρίου 1930, ο Χίτλερ διορίστηκε καγκελάριος της Γερμανίας και η επιρροή του στις μάζες αρχίσε να γίνεται εντονότερη και ουσιαστικότερη. 

Το βιβλίο "Ο Αγών μου" πουλησε εκατομμύρια αντίτυπα. Μέσα σε αυτό εξιστορείται, συν τοις άλλοις, ο τρόπος εξόντωσης των Εβραίων, που λίγο καιρό αργότερα θα γίνει πραγματικότητα. Οι διακρίσεις έγιναν εντονότερες, όπως και οι προπηλακισμοί καθώς και οι δολοφονίες, αρχικά με συγκάλυψη, στη συνέχεια απροκάλυπτα. Θεσμικά οι διακρίσεις πραγματοποιούνται από το 1933 με τον "Εξουσιοδοτικό Νόμο" ή το "Νόμο για την αναδιοργάνωση του Δημοσίου", σύμφωνα με τον οποίο οι Εβραίοι δεν θα μπορούσαν να προσληφθούν στο Γερμανικό Δημόσιο. 

Τα νέα, λοιπόν, από την Ευρώπη για τους Εβραίους είναι ζοφερά και προκαλούν έντονη ανησυχία στους ομόφυλούς τους της Αμερικής. Οι τελευταίοι αποφασίζουν να αντιδράσουν δυναμικά μποϊκοτάροντας γερμανικά προϊόντα, μοιράζοντας φυλλάδια ενημέρωσης του κοινού, διοργανώνοντας συγκεντρώσεις και πορείες διαμαρτυρίας. Σαν αποκορύφωμα των ενεργειών τους εκείνη τη χρονική περίοδο, διοργανώνουν στις 7 Μαρτίου 1934 μια εικονική δίκη (ή αλλιώς δίκη παρωδία- mock trial) κατά του Χίτλερ στο Μάντισον Σκουέρ Γκάρντεν (Madison Square Garden) που οι ιστορικοί την ονομάζουν " Η Δίκη του Πολιτισμού κατά του Χιτλερισμού". 

(https://www.gettyimages.com/detail/video/anti-nazi-rally-and-mock-trial-of-adolf-hitler-organized-news-footage/1171912128)

Στη δίκη αυτή δεν κρατήθηκαν πρακτικά, δεν έγινε η δίκη αυτή σε δικαστήριο, δεν υπήρξε πραγματικός πρόεδρος του δικαστηρίου, ένορκοι, λοιποί δικαστές, δικηγόρος υπεράσπισης και πολιτική αγωγή, πόσο μάλλον πραγματικός κατηγορούμενος. Βέβαια, για την εκτύλιξη του δρωμένου, ρόλο προέδρου διαδραμάτισε o πρώην υπουργός Εξωτερικών επί προεδρίας Γουίλσον (Wilson) Μπέινμπριτζ Κόλμπυ (Bainbridge Colby), o Σάμιουελ Σιμπερι, Samuel Seabury, γνωστός δικηγόρος της εποχής του ως πολιτικός κατήγορος. 

Ως μάρτυρες κατηγορίας εμφανίστηκαν 21 προσωπικότητες της εποχής, όπως ο πρόεδρος του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, (New York University) o Χάρυ Γουντμπερν Τσέις (Harry Woodburn Chase). Οι διοργανωτές είχαν αφήσει να διαρρεύσει ότι θα εμφανιζόταν και ο Αινστάιν, αλλά δεν ήρθε και δεν είναι γνωστό εάν πράγματι προσκλήθηκε. Κλήθηκε και ο Γερμανός πρεσβευτής στην Ουάσινγκτον, Χανς Λούθερ (Hans Luther), να συμμετάσχει στη θέση του δικηγόρου υπεράσπισης του Χίτλερ, αλλά αγνόησε την πρόσκληση και δεν παρέστη. 

Σίγουρα, η λέξη -παρωδία- ηχεί στα αυτιά μας υποτιμητικά, χωρίς να αποδίδει το πραγματικό νόημα της συγκεκριμένης ενέργειας. Ίσως κιόλας να μάς θυμίζει σκηνικό αναγεννησιακού θεάτρου, στο οποίο οι πρωταγωνιστές είναι βαμμένοι με έντονα χρώματα, κάνοντας αστείες και έντονες χειρονομίες, με σκοπό να διακωμωδήσουν ένα πρόσωπο. 

Όμως, ο σκοπός ήταν άλλος: η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Χίτλερ στις αρχές της επίσημης πολιτικής του σταδιοδρομίας αντιμετωπίστηκε με θετικά σχόλια από τον αμερικανικό τύπο. Έγραφε χαρακτηριστικά η Αν ΜακΚόρμικ, ανταποκρίτρια των Τάιμς της Νέας Υόρκης (New York Times) στο Βερολίνο για το Χίτλερ, τον Ιούλιο του 1933:

"Ο Χίτλερ είναι μάλλον ένας ντροπαλός και απλός άνθρωπος,νεότερος από ό,τι θα περίμενε  κανείς, πιο ρωμαλέος, ψηλότερος. Τα μάτια του είναι το ίδιο γαλάζια όπως τα δελφίνια που βρίσκονται πίσω του στο βάζο" 

Και η επίσημη αμερικανική πολιτική, όμως, ήταν ύποπτα ουδέτερη, παθητική κατά των εγκληματικών ενεργειών, που πλέον γνωστοποιούνταν από τους Ναζί σαν επίσημη πολιτική θέση, βασισμένη στο σχέδιο της γενικότερης αναδιάρθρωσης, εξυγίανσης του Γερμανικού Λαού. Ο Αμερικανός πρόεδρος Ρουζβελτ δεν έκανε καμία αρνητική δήλωση κατά του Χίτλερ παρά μόνο, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες κήρυξαν επίσημα τον πόλεμο στη Ναζιστική Γερμανία. 

Απέναντι σε ένα τέτοιο περιβάλλον οι Εβραίοι της Νέας Υόρκης βρήκαν έναν ευφάνταστο τρόπο να αντιδράσουν. Με πρωτεργάτη την Αμερικανική Ένωση Εβραίων συνεπικουρούμενη και από εργατικά σωματεία μαζεύτηκαν στο Madison Square Garden περίπου 20.000 άτομα, για να υπερασπιστούν τον Πολιτισμό κατά του Χιτλερισμού, σαν να λέμε για να υπερασπιστούν το Καλό κατά του Παραλογισμού, της Βίας, του Μίσους. Σε εκείνη τη δίκη δε δικάστηκαν άνθρωποι. Δικάστηκε ο Ρατσισμός και η ετυμηγορία του λαϊκού αυτού δικαστηρίου ήταν σχεδόν ομόφωνη: ένοχος για εγκλήματα κατά του Πολιτισμού. 

Σχεδόν ομόφωνη; Μέσα σε αυτό το πανηγυρικό κλίμα μπόρεσε και ακούστηκε μία μόνο φωνή, μιας γυναίκας, που υποστήριζε σθεναρά το Χίτλερ, και που φώναξε -όχι- στο ερώτημα εάν ήταν ο Χίτλερ ένοχος. Αμέσως, το πλήθος την πλησίασε με σκοπό να την επιπλήξει, ίσως και να ασκήσει σωματική βία, αλλά απωθήθηκε από τους αστυνομικούς, που την περικύκλωσαν και την έβγαλαν έξω από το χώρο. 

Η ελευθερία της έκφρασης της γενναίας ή αφελούς εκείνης κυρίας, που το όνομά της παρέμεινε άγνωστο, ήταν και το επιχείρημα της αμερικανικής διπλωματίας, όταν, δύο μέρες πριν την έναρξη της δίκης, η ναζιστική πλευρά ζήτησε την παρέμβαση της κυβέρνησης, με σκοπό να διακόψει το δρώμενο. Η επίσημη απάντηση ήταν ότι οι συμμετέχοντες ήταν ιδιώτες και δεν εκπροσωπούσαν με την παρουσία τους την επίσημη θέση της Αμερικανικής Κυβέρνησης. 

Παρωδία ή μη, δρώμενο θεατρικό ή όχι ένα είναι βέβαιο. Μπορεί εκείνη η νύχτα στη Νέα Υόρκη, το 1934, να προκάλεσε στους παρευρισκομένους ένα αίσθημα αισιοδοξίας, ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν, ότι ο Πολιτισμός κερδίζει, αλλά λίγα χρόνια αργότερα η Νύχτα των Κρυστάλλων και η Τελική Λύση επιβεβαίωσαν με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο ότι ο Πολιτισμός θα ηττούταν κατά κράτος από το Χιτλερισμό. 

Και εάν πολιτισμός σημαίνει αυτό που απομένει, όταν όλα τα άλλα χαθούν, τότε σίγουρα εκείνη την περίοδο χάθηκαν όλα, ακόμα και το νόημα της λέξης -Πολιτισμός-, για να μας θυμίσει και να μας θυμίζει ότι η Βία, η Μισαλλοδοξία, ο Φόβος του Διαφορετικού, ο Ρατσισμός δεν είναι Πολιτισμός, είναι έρεβος και όλεθρος μαζί.

Πηγές

https://thehistoricpresent.com/tag/mock-trial-of-hitler/

https://www.gettyimages.com/detail/video/anti-nazi-rally-and-mock-trial-of-adolf-hitler-organized-news-footage/1171912128

https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1934v02/d407

https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1934v02/d408

https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1934v02/d411

https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1934v02/d414

https://www.aish.com/ho/i/Hitler-on-Trial.html

https://www.motl.org/the-american-papers-that-praised-hitler/

https://el.garynevillegasm.com/obrazovanie/80064-istoricheskie-mify-nastoyaschaya-familiya-gitlera.html

Στον κήπο με τα θηρία, Έρικ Λάρσον , εκδόσεις: Μεταίχμιο

Η δίκη του Σωκράτη

 

Σύμφωνα με τους ιστορικούς, στις αρχές με μέσα Μαρτίου του 399 π.Χ, πραγματοποιήθηκε η δίκη του Σωκράτη στην Αθήνα. Το αποτέλεσμα λίγο πολύ είναι γνωστό: η καταδίκη του σε θάνατο. Σκοπός του παρόντος άρθρου είναι να αναδείξει τις νομικές πτυχές της δίκης και να επεξηγήσει τις βασικές συνθήκες, που επικρατούσαν εκείνη την εποχή, χρησιμοποιώντας νεολογισμούς για καλύτερη κατανόηση.

Ο Σωκράτης, λοιπόν, κατηγορήθηκε ότι εισήγαγε "καινά δαιμόνια", νέους θεούς, και ότι διέφθειρε τους νέους:

"Σωκράτη φησὶν ἀδικεῖν τούς τε νέους διαφθείροντα καὶ θεοὺς οὓς ἡ πόλις νομίζει οὐ νομίζοντα, ἕτερα δὲ δαιμόνια καινά. τὸ μὲν δὴ ἔγκλημα τοιοῦτόν ἐστιν"

Όσο γενική και εάν φαντάζει μια τέτοια κατηγορία, παρόλα αυτά, ήταν, τότε, αρκετά σοβαρή και επέσυρε είτε χρηματικό πρόστιμο ή εξορία, μέχρι και το θάνατο. Ο Σωκράτης, θεωρήθηκε, από το σύστημα της εποχής, αμφισβητίας των πατροπαράδοτων αξιών. 

Εκτός, όμως, από βαρυσήμαντες τοποθετήσεις κρύβονται και πιο ταπεινά αίτια. Υποκινητής της σκευωρίας κατά του φιλοσόφου ήταν ο Άνυτος, πλούσιος βυρσοδέψης, με επιχείρηση επεξεργασίας δερμάτων, που είχε διατελέσει και στρατηγός, κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου. Ο Άνυτος είχε γιο τον Ανθεμίωνα, τον οποίο προόριζε για συνεχιστή της επιχείρησής του. Ο γιος του, ωστόσο, είχε γοητευτεί από το Σωκράτη, ήθελε να αφιερωθεί στη φιλοσοφία. Και αυτό δεν άρεσε καθόλου στον πατέρα του.

Κάνοντας  μία υπέρβαση στη σημερινή εποχή, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο γιος κάποιου γνωστού επιχειρηματία γοητεύεται από τα λεγόμενα ενός καλόγερου και σκοπεύει να απαρνηθεί τα εγκόσμια, για να ακολουθήσει έναν πιο πνευματικό δρόμο. Είναι εύκολο να σκεφτούμε πόσο αγανακτισμένος θα μπορούσε να αισθάνεται ένας πατέρας σε αυτή τη θέση.

Ο Άνυτος, χωρίς να θέλει να εμφανιστεί ο ίδιος, παρακίνησε το Μέλητο, έναν άσημο ποιητή, να καταθέσει εναντίον του Σωκράτη τη γραφή ασεβείας, περίπου το Δεκέμβριο του 400π.χ. Η γραφή ασεβείας είχε εισαχθεί στο Αττικό δίκαιο από το Διοπείθη,  32 χρόνια πριν τη δίκη του Σωκράτη, το 431 πχ. και σαν κατηγορία λάμβανε σάρκα και οστά, μόνο ύστερα από καταγγελία. Μάλιστα, αν αυτή δεν ευσταθούσε, ο μηνυτής ήταν υποχρεωμένος να πληρώσει πρόστιμο στο κράτος.

Έτσι, λοιπόν, αυτός που αμφισβητούσε και επέκρινε δημόσια το δογματισμό στις υπάρχουσες θεότητες, διέφθειρε τους νέους, επειδή τους προκαλούσε την αμφιβολία για τις παραδεδεγμένες κοινωνικές και θρησκευτικές αξίες της πόλης τους. Συνεπώς, τους αποπροσανατόλιζε και τους προέτρεπε στο να είναι μαλθακοί, αντιπαραγωγικοί και αντιπολεμικοί.

Θα πρέπει να αναλογιστούμε το εξής: η αθηναϊκή κοινωνία, εκείνης της εποχής, μπορεί να ήταν η πιο προηγμένη σε επίπεδο αντίληψης και έκφρασης λεπτοφυών εννοιών, όπως η Δημοκρατία και η Φιλοσοφία, αλλά δεν έπαυε, κατά βάση, να είναι μια πολεμική κοινωνία, που επιδιδόταν σε επεκτατικούς πολέμους, με σκοπό το οικονομικό όφελος. Αν λοιπόν οι νέοι της Αθήνας δεν ενστερνίζονταν το μεγαλείο της, ποιος άλλος θα το έκανε; Αυτό ήταν το "πολιτικό" νόημα της καταγγελίας, εκτός, φυσικά, από το προσωπικό μένος του Ανύτου.

Κατέθεσε ο Μέλητος, λοιπόν, ενώπιον του άρχοντα βασιλέα, στον επικεφαλής του δικαστηρίου (κάθε χρόνο ήταν και άλλος) τη γραφή ασεβείας και την βεβαίωσε ενόρκως, γνωστοποιώντας, συγχρόνως, και ποιους θα χρησιμοποιούσε ως μάρτυρες κατηγορίας, τον Άνυτο και το Λύκωνα, έμπιστο άνθρωπο του πρώτου.

Στη συνέχεια, αυτή η επικύρωση τοιχοκολλήθηκε στον περίβολο του Μνημείου των Επωνύμων Ηρώων, για να αποκτήσει στοιχεία δημοσιότητας και να ενημερωθεί, με τη σειρά του, και ο καταγγελλόμενος. Κατά το στάδιο της προανάκρισης, ο άρχων βασιλιάς κάλεσε το Σωκράτη και του εξέθεσε το περιεχόμενο της καταγγελίας.

Ο Σωκράτης είχε διορία περίπου 1 μήνα να συντάξει είτε την αντιγραφή, δηλαδή την ουσιαστική απόκρουση των κατηγοριών (θα λέγαμε το απολογητικό του υπόμνημα), είτε την παραγραφή, δηλαδή να αιτηθεί αμνηστίας, σύμφωνα με το ψήφισμα του Αρχίνου, και η υπόθεσή του θα μπορούσε να αρχειοθετηθεί. Ο Σωκράτης, όμως, άφησε το διάστημα αυτό, του ενός μήνα, Φεβρουάριος του 399, να παρέλθει άπρακτο. Οπότε το επόμενο στάδιο, που θα ακολουθούσε, θα ήταν η κύρια δίκη.

Η κύρια δίκη έλαβε χώρα, σύμφωνα με τους ιστορικούς, στις αρχές με μέσα Μαρτίου του 399 π.Χ. Άρχισε και τελείωσε εκείνη την ημέρα, από το δικαστήριο της Ηλιαίας, που αποτελείτο από 600  δικαστές (501 κυρίως δικαστές και 99 αναπληρωματικοί). Όλοι τους ήταν Αθηναίοι πολίτες, από τις 10 φυλές των Αθηνών, ηλικίας όλοι τους 30 ετών και άνω, με πλήρη πολιτικά δικαιώματα, που δεν ήταν οφειλέτες του Δημοσίου. Προήδρευσε ο Άρχων βασιλέας, ο πρόεδρος του δικαστηρίου. Κάθε πλευρά είχε στη διάθεσή της 3 ώρες, για να αναπτύξει τους ισχυρισμούς της. Οι δικαστές αποφάσιζαν μυστικά.

Και κάπου εδώ ακούγεται το "Καλημέρα, ξεκινάμε" του "προέδρου". Πρώτος έλαβε το λόγο ο Μέλητος και ανέπτυξε την κατηγορία του για ασέβεια και διαφθορά των νέων από το Σωκράτη, επικαλούμενος και τις ομολογίες των Άνυτου και Λύκωνα. Το μέρος αυτό δεν έχει διασωθεί και έμμεσα μπορούν να αντληθούν πληροφορίες από την Απολογία του Σωκράτη, έργο του Πλάτωνα, που αποτελεί και το δεύτερο σκέλος της δίκης, της απολογίας του κατηγορουμένου.

Ο Σωκράτης, λοιπόν, είχε να αντιμετωπίσει δύο κατηγορίες: ασέβεια και διαφθορά. Επικαλέστηκε σαν υπερασπιστικό "όπλο" το χρησμό των Δελφών, όπου τον είχε, κάποτε, ανακηρύξει σε σοφότερο όλων

            "ἀνεῖλεν οὖν ἡ Πυθία μηδένα σοφώτερον (Σωκράτους) εἶναι"

και εξήγησε τη στάση του λέγοντας πως ήταν υποχρεωμένος να ζήσει ελέγχοντας την αλήθεια του χρησμού, για να ανακαλύψει πως η Αθήνα ήτανγεμάτη από ανθρώπους, που νόμιζαν ότι γνώριζαν, ενώ στην πραγματικότητα δε γνώριζαν.

Σχετικά με την κατηγορία της διαφθοράς είπε ότι συνομιλούσε πάντα με τους νέους, για να τους οδηγήσει, εκεί όπου ο ίδιος είχε φτάσει, στη γνώση της άγνοιας, άρα και στην αρχή της σοφίας. Τέλος, τους υπενθύμισε τη φτώχεια του, για να αποδείξει πως ποτέ δεν ασχολήθηκε με τις προσωπικές υποθέσεις του γιατί ήταν απορροφημένος από την έρευνα, που χρωστούσε στο θεό.

Μετά το πρώτο μέρος της απολογίας, οι δικαστές αποσύρθηκαν, για να ψηφίσουν στο ερώτημα εάν ήταν ένοχος ή αθώος ο Σωκράτης. Από τους 501 δικαστές, οι 280 τον έκριναν ένοχο και 221 αθώο. Στη συνέχεια το δικαστήριο επανήλθε, για να επιβάλει ποινή. Ο Σωκράτης σε αυτό το σημείο, δεύτερο μέρος της απολογίας του, όμως κυριολεκτικά αυτοκτόνησε(;).

Αφού ευχαρίστησε τους δικαστές για την αρχική τους κρίση, θεώρησε ότι θα ήταν πρέπον για την πόλη της Αθήνας να του επιβάλει σαν ποινή την παντοτινή σίτισή του στο Πρυτανείο....Μάλλον, τα ειρωνικά σφυρίγματα επιδοκιμασίας και τα χειροκροτήματα θα ακούστηκαν πολύ μακρυά. Το Δικαστήριο αποσύρθηκε και αυτή τη φορά αποφάσισε με 360 ψήφους υπέρ της θανατικής καταδίκης και 141 κατά.

Κατά το εθιμικό δίκαιο της εποχής, η απονομή της δικαιοσύνης θα έπρεπε να είναι άμεση. Ωστόσο, το ιερό πλοίο της Αθήνας, η Πάραλος, έλειπε σε ταξίδι για την απόδοση τιμών στη Δήλο. Η επιστροφή της καθυστέρησε λόγω θαλασσοταραχής και αντίστοιχα καθυστέρησε και η εκτέλεση της ποινής. Ίσως, επιχειρώντας ένα επικίνδυνο νεολογισμό, αυτή η καθυστέρηση θα μπορούσε να είναι και λόγος κύριας ένστασης για ακύρωση της ποινής εκτέλεσης, βάσει της Ποινικής Δικονομίας, εάν υπήρχε τότε. 

Μέχρι να επιστρέψει, παρόλα αυτά, το πλοίο, ο Σωκράτης, στο Δεσμωτήριο, δεχόταν τους μαθητές του, την οικογένειά του, και διαλογιζόταν μελετώντας τους μύθους του Αισώπου.

Όταν, τελικά, επέστρεψε η Πάραλος, αρχές Μαΐου 399 π.Χ, ο Σωκράτης, αφού ήπιε το κώνειο, σε ηλικία 71 ετών, αναφώνησε:

"ἀλλὰ γὰρ ἤδη ὥρα ἀπιέναι, ἐμοὶ μὲν ἀποθανουμένῳ, ὑμῖν δὲ βιωσομένοις· ὁπότεροι δὲ ἡμῶν ἔρχονται ἐπὶ    ἄμεινον πρᾶγμα, ἄδηλον παντὶ πλὴν ἢ τῷ θεῷ."

(που σημαίνει: Τώρα όμως ώρα είναι να πηγαίνω. Εγώ για να πεθάνω και σεις για να ζήσετε. Ποιός από μας πηγαίνει στο καλύτερο, κανένας δεν το ξέρει παρά μόνος ο θεός.)

 

ξάπλωσε και έκλεισε τα μάτια του, αφήνοντας πίσω του την Ξανθίππη, τρεις γιους και πλήθος μαθητών.

κώνειο

Την επαύριο του θανάτου του, οι Αθηναίοι συνειδητοποίησαν ότι το λάθος τους ήταν μη αναστρέψιμο και, σύμφωνα με το Διογένη το  Λαέρτιο, καταδίωξαν τους κατηγόρους Άνυτο, Λύκωνα και Μέλητο. Μόνο τον τελευταίο μπόρεσαν να συλλάβουν και με συνοπτικές διαδικασίες να τον καταδικάσουν σε θάνατο. Αργότερα, ο Λύσιππος, γλύπτης της εποχής, φιλοτέχνησε χάλκινη προτομή του Σωκράτη σε κεντρικό σημείο της Αγοράς.

Συνήθως, οι κατηγορούμενοι, στην απολογία τους ζητούν συγνώμη, παραδέχονται τα λάθη τους και επιδιώκουν την επιείκεια του δικαστηρίου, με σκοπό να έχουν μια ευνοϊκή ποινική μεταχείριση. Αλλά όχι ο Σωκράτης...

Προσχηματική ή όχι η κατηγορία πέτυχε το σκοπό της, που ήταν η φυσική εξόντωσή του. Αυτό που δεν μπόρεσαν να προβλέψουν οι κατήγοροι, όμως, ήταν η πνευματική αθανασία του, που φτάνει έως και στις μέρες μας, σχεδόν 2400 χρόνια μετά.

Πηγές:

1. Πλάτων: Απολογία Σωκράτους

2. Κώστας Μπέης: Η δίκη του Σωκράτη

3. Κώστας Βάρναλης: Η πραγματική απολογία του Σωκράτη

4. https://curia.gr/i-diki-tou-sokrati/

5.κώνειο:https://www.agriamanitaria.gr/conium-maculatum %CE%BA%CF%8E%CE%BD%CE%B5%CE%B9%CE%BF-%CF%84%CE%BF-%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%84%CF%8C%CE%BD/