Πότε ένας οφειλέτης δανείου είναι δόλιος σύμφωνα με τη νομολογία του Αρείου Πάγου

 

Κατά το διάστημα 2012 έως 2020 και έχοντας εκδικάσει πλείστες όσες αιτήσεις υπερχρεωμένων νοικοκυριών, Ν.3869/2010, σχεδόν πάντα, όσοι δικηγόροι εκπροσωπούσαμε δανειολήπτες, ακούγαμε και διαβάζαμε με έκπληξη από τους συναδέλφους των τραπεζών την «ένσταση του δόλου». Σύμφωνα με την ένσταση αυτή, ο οφειλέτης ήταν δόλιος, κατά το χρόνο λήψης του δανείου, επειδή γνώριζε και αποδεχόταν ότι δε θα μπορούσε να αποπληρώσει τις υποχρεώσεις του απέναντι στην τράπεζα.

Φυσικά, μια τέτοια ένσταση άφηνε το υπονοούμενο απέναντι σε όλους τους οφειλέτες, ανεξαιρέτως, ότι αυτοί ήταν δόλιοι και εξαπάτησαν την τράπεζα, προκειμένου να λάβουν δάνειο. Το ότι, βέβαια, ένα τέτοιο δάνειο, στις περισσότερες των περιπτώσεων, ήταν στεγαστικό, με σκοπό την αγορά πρώτης κατοικίας ή ότι οι τράπεζες επιθετικά ενεργώντας, χωρίς τον απαραίτητο πιστοληπτικό έλεγχο, παρείχαν στον αντισυμβαλλόμενό τους το δάνειο, είναι απλώς λεπτομέρεια, που εσκεμμένα αποσιωπήθηκε.

Ωστόσο, υπάρχουν αποφάσεις του Αρείου Πάγου, οι οποίες επεξηγούν την έννοια του κακόπιστου οφειλέτη και θέτουν μία τετράκτινη προϋπόθεση, προκειμένου να αποδειχθεί εάν ή όχι ο οφειλέτης ήταν κακόπιστος και άρα εξαπάτησε την τράπεζα.

Να πούμε εξ’αρχής, ότι ο δόλος, ως έννοια, ανήκει στο ποινικό δίκαιο και δεν ορίζεται στο αστικό. Ωστόσο, τόσο από αποφάσεις των δικαστηρίων αλλά και προτροπές της νομικής θεωρίας, γίνεται παγίως, πλέον, δεκτό, ότι η έννοια του δόλου, όπως περιγράφεται στο ποινικό δίκαιο, 27 παρ. 1 του Ποινικού Κώδικα, καλύπτει και τις περιπτώσεις του αστικού δικαίου. ‘Έτσι, λοιπόν, δόλιος είναι:

«(…)όποιος θέλει την παραγωγή των περιστατικών που κατά το νόμο απαρτίζουν την έννοια κάποιας αξιόποινης πράξεως. Επίσης όποιος γνωρίζει ότι από την πράξη του ενδέχεται να παραχθούν αυτά τα περιστατικά και το αποδέχεται»

Σύμφωνα με τις αποφάσεις του Αρείου Πάγου, 65, 153, 286 του 2017, ο οφειλέτης ενεργεί δολίως όταν επιδιώκει την αδυναμία των πληρωμών του ή προβλέπει ότι οδηγείται σε αδυναμία πληρωμών και δεν αλλάζει συμπεριφορά, αποδεχόμενος το αποτέλεσμα αυτό. Ειδικότερα, πρόκειται για τον οφειλέτη εκείνον ο οποίος καρπούται οφέλη από την υπερχρέωσή του με την απόκτηση κινητών ή ακινήτων, πλην όμως είτε γνώριζε κατά την ανάληψη των χρεών ότι είναι αμφίβολη η εξυπηρέτησή τους, είτε από δική του υπαιτιότητα βρέθηκε μεταγενέστερα σε κατάσταση αδυναμίας πληρωμών 

Με λίγα λόγια, λοιπόν, πρόκειται για έναν εξαρχής κακόπιστο οφειλέτη, που στο μυαλό του κυριαρχεί η ανάληψη των χρημάτων, με σκοπό να αποκτήσει υλικά αγαθά, χωρίς ωστόσο να έχει τη δυνατότητα να αποπληρώσει.

Στον αντίποδα, με τις ίδιες ως άνω αποφάσεις του Αρείου Πάγου, όποιος προτείνει την ένσταση δολιότητας θα πρέπει και να την αποδεικνύει, κατά το άρθρο 262 παρ.1 του  Κ.Πολ.Δ. Σύμφωνα, επιπλέον, με την απόφαση 59/2021 του Α.Π (Δ’ Τμήμα) ο πιστωτής, τράπεζα, θα πρέπει να αποδείξει τα κάτωθι:

α) τα τραπεζικά προϊόντα που ο οφειλέτης συμφώνησε, το αρχικό και τελικό ύψος αυτών,

β) το χρόνο που τα συμφώνησε,

γ) τις οικονομικές δυνατότητες αυτού, κατά το χρόνο δημιουργίας των οφειλών ή τις ευλόγως αναμενόμενες μελλοντικές οικονομικές του δυνατότητες, καθώς και

δ) ότι, με βάση τα ως άνω οικονομικά δεδομένα, προέβλεπε ως ενδεχόμενο ότι ο υπερδανεισμός του θα τον οδηγούσε σε κατάσταση αδυναμίας πληρωμών και παρά ταύτα αποδέχθηκε το αποτέλεσμα αυτό

Προκύπτει, συμπερασματικά, ότι ο οφειλέτης μπορεί να είναι δόλιος ή καλόπιστος, αλλά, σε κάθε περίπτωση, καλείται ο δανειστής-τράπεζα να αποδείξει την ένσταση δολιότητας, που επικαλείται. Διαφορετικά, αυτή είναι απορριπτέα ως μη αποδείξιμη.

Τα FUNDS με λίγα λόγια...

Περίπου την τελευταία πενταετία, πολλοί δανειολήπτες, ενυπόθηκων και μη δανείων, κατέστησαν λήπτες επιστολών από τις ελληνικές τράπεζες, οι οποίες τους πληροφορούσαν ότι η απαίτηση του δανείου τους μεταβιβάστηκε σε αλλοδαπή εταιρεία, με έδρα συνήθως την Ιρλανδία και ότι, πλέον, οι εταιρείες αυτές, ειδικού σκοπού, θα καθίσταντο υπεύθυνες για την αποπληρωμή του δανείου τους. Στην καθομιλουμένη ελληνική οι εταιρείες αυτές ονομάστηκαν FUNDS.

Το 2000 θεσπίστηκε στην Ελλάδα το άρθρο 14 του Νόμου 2801/2000(νομοσχέδιο του Υπουργείου Μεταφορών), σύμφωνα με το οποίο το Ελληνικό Δημόσιο είχε το δικαίωμα να εκδίδει και να εμπορεύεται στο επενδυτικό κοινό, ελληνικό και αλλοδαπό, αξιόγραφα με τη μορφή άυλων τίτλων (τίτλοι προεσόδων ή αγγλικά: revenue certificates). Το συγκεκριμένο άρθρο αποτελεί και τη βάση κατανόησης για όσα θα επακολουθήσουν στη συνέχεια.

Το 2003, θεσπίστηκε ένας επιπλέον νόμος, με τίτλο «Ομολογιακά Δάνεια-Τιτλοποίηση απαιτήσεων – και απαιτήσεων από ακίνητα και άλλες διατάξεις», 3156/2003. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του νόμου, η ανάγκη νομοθετικής παρέμβασης αφορούσε τη δυσκολία χρηματοδότησης των φερέγγυων ελληνικών επιχειρήσεων με έκδοση ομολογιακών δανείων, λόγω του αυστηρού ελληνικού νομοθετικού πλαισίου, και τη συνεπακόλουθη έξοδο ελληνικών κεφαλαίων στο εξωτερικό.

Να θυμίσουμε σε αυτό το σημείο ότι η πορεία της ελληνικής οικονομίας, εκείνη την εποχή, ήταν συνολικά θετική και ανοδική. Οι ελληνικές επιχειρήσεις επεδίωκαν μεγάλα επενδυτικά ανοίγματα στα Βαλκάνια και στη Μέση Ανατολή. Προκειμένου να πετύχουν το στόχο τους αιτούνταν από τις ελληνικές τράπεζες δάνεια πολλών εκατομμυρίων, τα οποία οι ελληνικές τράπεζες δεν μπορούσαν να καλύψουν μόνες τους. Η τραπεζική αγορά του εξωτερικού ήταν πιο ευέλικτη και έτοιμη, με αποτέλεσμα οι ελληνικές επιχειρήσεις να στραφούν στο εξωτερικό.

Προκειμένου, λοιπόν, να αποφευχθεί αυτός ο κίνδυνος, της εκρροής κεφαλαίου, ήταν απαραίτητη η δημιουργία ενός θεσμικού πλαισίου, που θα διασφάλιζε την ομαλή λειτουργία της χρηματιστηριακής και εξωχρηματιστηριακής αγοράς ομολόγων αλλά και τη θέσπιση διατάξεων, που να επιτρέπουν την τιτλοποίηση επιχειρηματικών απαιτήσεων και απαιτήσεων από ακίνητα (securisation). Συγχρόνως, οι ελληνικές τράπεζες θα συνασπίζονταν, με σκοπό να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις ρευστότητας, που είχε ανάγκη η ελληνική οικονομία.

Έτσι, σύμφωνα με το άρθρο 3 του Ν.3156/2003, θα μπορούσε να δημιουργηθεί ομάδα ομολογιούχων δανειστών, εκπρόσωπος της οποίας θα ήταν πιστωτικό ίδρυμα ή εταιρεία παροχής επενδυτικών υπηρεσιών. Πρακτικά, λοιπόν, μια τέτοια σύμβαση περιελάμβανε τα εξής μέρη: την εταιρεία που αιτείτο το δάνειο και λεγόταν εκδότης και από την άλλη μεριά ήταν ο εκπρόσωπος των ομολογιούχων τραπεζών, που ήταν τράπεζα.

Στο άρθρο 10 της αιτιολογικής έκθεσης του ίδιου νόμου γίνεται λόγος για την τιτλοποίηση των απαιτήσεων. Η μέθοδος αυτή είναι αμερικανικής προέλευσης, κατά τη δεκαετία του 1980, και αποτελεί τρόπο χρηματοδότησης. Στο ίδιο άρθρο διαβάζουμε και το πώς πραγματοποιείται η τιτλοποίηση των απαιτήσεων: η τράπεζα εκχωρεί πωλώντας ένα μέρος από τις δραστηριότητές της σε μια εταιρεία ειδικού σκοπού, που συστήνεται αποκλειστικά για το σκοπό αυτό.

Πιο συγκεκριμένα, λοιπόν, η τράπεζα πωλεί και μεταβιβάζει τα δάνειά της σε μια εταιρεία ειδικού σκοπού, fund, σε ονομαστική αξία μικρότερη της αρχικής. Στη συνέχεια το fund εκδίδει ομολογιακό δάνειο, βασισμένο στην αγορά των δανείων της τράπεζας, το οποίο ομολογιακό δάνειο διατίθεται σε επενδυτές ομολόγων. Ανάλογες νομοθετικές ενέργειες είχαν προηγηθεί σε Ιταλία, Γαλλία και Ισπανία. Να υπενθυμίσουμε ότι το νομοθετικό πλαίσιο στην Ελλάδα, αποκλειστικά για το Ελληνικό Δημόσιο, προϋπήρχε ήδη από το 2000, όπως προελέχθη, άρθρο 14 Ν. 2801/2000, και έτσι επεκτάθηκε στον ιδιωτικό τομέα.

Ας πάρουμε ένα παράδειγμα: η ελληνική τράπεζα διαπιστώνοντας ότι ένα δάνειο είναι φερέγγυο και άρα αξιόπιστο, τιτλοποιεί το δικαίωμα αυτό, και το πωλεί σε μια εταιρεία ειδικού σκοπού, η οποία εκδίδει ομολογιακό δάνειο προς την ομάδα των ομολογιούχων δανειστών της. Για όσο καιρό το δάνειο εξυπηρετείται για άλλο τόσο διάστημα το ομολογιακό δάνειο είναι επικερδές για τους ομολογιούχους. Η βάση είναι η εξυπηρέτηση του δανείου. Αυτή είναι η ιδανική περίπτωση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πουθενά δεν αναφέρεται ο οφειλέτης του δανείου, τα δικαιώματά του, και το πώς αυτός θα μπορούσε να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες εναντίωσης προς την τράπεζα. Απλώς, ένα τέτοιο δικαίωμα δεν ορίζεται πουθενά στο νόμο. Η επίκληση της γενικής διάταξης του 281 ΑΚ περί της κατάχρησης δικαιώματος θα καθιστούσε αόριστη την αγωγή, καθώς θα ήταν ιδιαίτερα δύσκολο στον οφειλέτη να αποδείξει τη βλάβη στα οικονομικά συμφέροντά του.

Τέλος, στην παράγραφο 21 του άρθρου 4 απλώς αναφέρεται ότι η επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων είναι αναγκαία και σύμφωνη για την εξυπηρέτηση της τιτλοποίησης. Έτσι, με βάση αυτό, οι οφειλέτες των δανείων δέχτηκαν επιστολή που ανέφερε ότι το δάνειό τους μεταβιβάστηκε στο Fund.

Το 2015 νομοθετήθηκε ο νόμος 4354/2015, με τίτλο «Διαχείριση μη εξυπηρετούμενων δανείων» και με αυτόν ιδρύθηκαν στην Ελλάδα δύο διαφορετικές εταιρείες: οι Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις και οι Εταιρείες Απόκτησης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις. Και οι δύο εποπτεύονται από την Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδος.

Από την αρχή, ήδη, της αιτιολογικής έκθεσης διαβάζουμε:

«Το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων έχει καταστεί τα τελευταία έτη μείζον κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα.»

Εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι η κοινωνική και οικονομική πίεση ήταν η αιτία θέσπισης του εν λόγω νομοθετήματος.

Με το νόμο αυτό δημουργήθηκε επίσημα η δευτερογενής αγορά ιδιωτικού χρέους:

«Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις καθίσταται δυνατή η δημιουργία δευτερογενούς αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων»

Ένας ακόμα σκοπός του νόμου ήταν η προστασία των τραπεζικών υπαλλήλων από την τέλεση αξιόποινης πράξης και δη απιστίας.

«μία ευνοϊκή για τον οφειλέτη πρόταση ρύθμισης θα εκθέσει τον εκπρόσωπο του πιστωτικού ιδρύματος σε κίνδυνο κατηγορίας για απιστία, και επομένως τα πιστωτικά ιδρύματα είναι αναγκασμένα να προβούν σε αναγκαστική εκτέλεση κατά των οφειλετών»

Επιπλέον, ήρθη το τραπεζικό απόρρητο με σκοπό την ορθή διεκπεραίωση της διαχείρισης των απαιτήσεων καθώς και η δυνατότητα των εταιρειών διαχείρισης να συνάπτουν συμβάσεις με εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών. Τέλος, οι εταιρείες διαχείρισης και με το νόμο αυτό έχουν την υποχρέωση με κάθε πρόσφορο μέσο να ενημερώσουν τον οφειλέτη του δανείου για τη μεταβίβαση της σύμβασης από την τράπεζα στην εταιρεία διαχείρισης.

Και με αυτό το νόμο, παρατηρούμε την έλλειψη του δικαιώματος εναντίωσης του οφειλέτη κατά άρθρο 281 ΑΚ περί κατάχρησης δικαιώματος. Η επιλογή του νομοθέτη ήταν ξεκάθαρη, γιατί σκοπός ήταν και είναι η διεκπεραίωση της οφειλής σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Ενώ φαινομενικά οι δύο νόμοι μοιάζουν, δηλαδή η μεταβίβαση μέρους των τραπεζικών εργασιών σε άλλα εταιρικά μορφώματα, παρόλα αυτά θα πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας στη δικαιοπολιτική ανάγκη, στην οποία αυτοί οι νόμοι θα έπρεπε να ανταποκριθούν. Στο νόμο του 2003 σκοπός του νομοθέτη είναι η αποτροπή του κινδύνου: η έξοδος των

ελληνικών κεφαλαίων, ενώ στο δεύτερο είναι η διαχείριση και η εξυπηρέτηση των κόκκινων δανείων, με τη δημιουργία εταιρειών επιφορτισμένων να φέρουν σε πέρας μέρος των τραπεζικών εργασιών.

Εντύπωση προκαλεί η εκλεκτική άρση του τραπεζικού απορρήτου αλλά και η μεταβίβαση των προσωπικών δεδομένων χωρίς την προηγούμενη έγκριση ή εναντίωση του οφειλέτη. Τέλος, και ενώ η εξυπηρέτηση του δανείου σχετίζεται αποκλειστικά από τον οφειλέτη, αυτός δε λαμβάνει μέρος σε καμία διαπραγμάτευση για την τύχη της δανειακής του σύμβασης. Η δανειακή σύμβαση μεταβιβάζεται, ο οφειλέτης απλώς ενημερώνεται ότι υπεισέρχεται άλλο μέρος στη θέση του προηγουμένου και αυτός καλείται να εκπληρώσει την υποχρέωσή του.

Πηγές:

Νόμος 3156/2003

Αιτιολογική έκθεση Νόμου 3156/2003

Νόμος 4354/2015

Αιτιολογική έκθεση Νόμου 4354/2015

ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΘΥΡΙΔΑ

Την περίοδο αυτή, που τα επιτόκια καταθέσεων των ελληνικών τραπεζών είναι μηδενικά, ενδεχομένως, η πιο ασφαλής μέθοδος αποταμίευσης καταθέσεων να είναι η εναπόθεση σε τραπεζική θυρίδα αντικειμένων ή χρημάτων. Οι θυρίδες ποικίλουν σε μέγεθος και η μίσθωσή τους κοστολογείται ανά έτος. 

Οι διατάξεις που διέπουν την παραπάνω σύμβαση μεταξύ τράπεζας και ενδιαφερομένου είναι η σύμβαση της μίσθωσης του Αστικού Κώδικα, άρθρα 573 επόμενα. Με απλά λόγια, η τράπεζα προσφέρει προς ενοικίαση μία θυρίδα για 12 ή παραπάνω μήνες, και ο ενδιαφερόμενος την νοικιάζει, εναποθέτοντας σε αυτήν ό,τι ο ίδιος θεωρεί πολύτιμο προς φύλαξη. Η επίσκεψη στη θυρίδα από τον πελάτη πραγματοποιείται μόνο τις εργάσιμες μέρες και ώρες και όχι κατά τη διάρκεια των τραπεζικών αργιών. 

Η τράπεζα εγγυάται την ασφαλή φύλαξη όλων των θυρίδων στις δικές της εγκαταστάσεις, επιδεικνύοντας την επιμέλεια, που απαιτείται. Ευνόητο είναι ότι το περιεχόμενο κάθε θυρίδας είναι άγνωστο στους υπαλλήλους της. Ακόμα και εάν αυτοί ήθελαν να μάθουν, αυτό θα ήταν αδύνατο, καθώς η θυρίδα ανοίγει με δύο κλειδιά, ένα του υπαλλήλου και ένα του ενδιαφερομένου. Επίσης, δεν μπορεί να επισκεφθεί όποιος επιθυμεί μια θυρίδα. Η σύμβαση μίσθωσης προβλέπει συγκεκριμένα πρόσωπα, του μισθωτή και του αντιπροσώπου του και μόνο αυτών. 

Να σημειωθεί ότι για το άνοιγμα της θυρίδας, από πλευράς τράπεζας, υπάρχουν επιφορτισμένοι υπάλληλοι με το συγκεκριμένο καθήκον και όχι ανεξαιρέτως όλοι οι υπάλληλοι της τράπεζας. Τέλος, δεν έχουν όλα τα υποκαταστήματα θυρίδες αλλά συγκεκριμένα. 

Τι συμβαίνει στην περίπτωση που ο μισθωτής της θυρίδας πεθάνει; Ο αντιπρόσωπος θα πρέπει να ενημερώσει την τράπεζα και να της προσκομίσει τη ληξιαρχική πράξη θανάτου του μισθωτή. Άμεσα η τράπεζα είναι υποχρεωμένη να σφραγίσει τη θυρίδα, που σημαίνει ότι κανείς δεν έχει το δικαίωμα να την επισκεφτεί και να την ανοίξει.

Εφόσον υπάρχει διαθήκη που αναφέρει την ύπαρξη θυρίδας και αυτή απολείπεται σε συγκεκριμένο άτομο, τότε ακολουθείται η εξής διεργασία: με την παρουσία του κληρονόμου, την παρουσία δύο υπαλλήλων της τράπεζας, συμβολαιογράφου, πραγματογνώμονα-εκτιμητή, και υπαλλήλου της εφορίας ανοίγεται η θυρίδα και γίνεται απογραφή από το συμβολαιογράφο και εκτίμηση από τον πραγματογνώμονα. Στη συνέχεια σφραγίζεται εκ νέου μέχρι να πληρωθεί ο φόρος κληρονομίας που αντιστοιχεί στο ποσό της θυρίδας και εφόσον προσκομισθεί βεβαίωση από την εφορία, τότε το περιεχόμενό της είναι προσβάσιμο στον κληρονόμο. 

Η ίδια διαδικασία ακολουθείται και στην περίπτωση που δεν υπάρχει διαθήκη από τους κληρονόμους του θανόντος, καθώς αυτοί είναι οι εξ αδιαθέτου κληρονόμοι. Ευνόητο είναι, ότι στην περίπτωση αποποίησης κληρονομιάς, δεν έχει κάποιος το δικαίωμα να επιλέξει και να μην αποποιηθεί τη θυρίδα. Η αποποίηση είναι συνολική και περιλαμβάνει όλο το εύρος της περιουσίας του θανόντος. 

Πηγές:

1. Άρειος Πάγος: 1107/21

2. Εφετείο Λαρίσσης :70/22

3. Κώδικας Δεοντολογίας Τραπεζών

Τα παραπάνω έχουν ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν αποτελούν νομική συμβουλή.

Πτώχευση μικρού αντικειμένου (λίγα λόγια)

 

Η πτώχευση στην Ελλάδα αντιμετωπίζεται αρνητικά σαν ορολογία και αυτό γιατί ο όρος είναι συνυφασμένος με την αποτυχία. Ωστόσο, στις δυτικοευρωπαϊκή και αμερικανική οικονομία η πτώχευση θεωρείται μια διαδικασία ταχεία, με σκοπό την αποκατάσταση και την επανείσοδο στην οικονομική ζωή. Απαιτείται αλλαγή, λοιπόν, στη νοοτροπία και εδώ στην Ελλάδα καθώς τα οικονομικά δεδομένα είναι αρνητικά.

Πρακτικά, λοιπόν, ο νέος πτωχευτικός νόμος, 4738/2020, διακρίνει τις πτωχεύσεις σε δύο κατηγορίες: τις μικρού αντικειμένου και τις μεγάλου. Η διάκριση αυτή υπάρχει, ήδη, ενταγμένη στο ελληνικό δίκαιο, στο νόμο 4308/2014, άρθρο 2 (νόμος για τα ελληνικά λογιστικά πρότυπα). Στο παρόν κείμενο, θα απασχοληθούμε με τις μικρού αντικειμένου πτωχεύσεις, καθώς η πλειοψηφία των επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι μικρομεσαίες, αλλά και μόνο από την πλευρά του ίδιου του οφειλέτη.

Έτσι, λοιπόν, ετερόρρυθμες, ομόρρυθμες και ατομικές επιχειρήσεις υπάγονται στο νόμο, εφόσον ο κύκλος εργασιών τους ή το ενεργητικό των φυσικών προσώπων (των εταιρικών αυτών τύπων) δεν ξεπερνά το 1.5 εκ. ευρώ. Επίσης, το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων των προαναφερομένων νομικών προσώπων δε θα πρέπει να ξεπερνά τις 350.000 ευρώ και το καθαρό ύψος του κύκλου εργασιών να μην ξεπερνά τις 700.000 ευρώ.  Τέλος, ο μέσος όρος απασχολούμενων ατόμων δε θα πρέπει να ξεπερνά τα 10 άτομα.

Οι μικρού αντικειμένου πτωχεύσεις υπάγονται στο Ειρηνοδικείο  της καταστατικής έδρας ή στην περιφέρεια εκείνη, όπου η εταιρεία ασκεί τη συνήθη δραστηριότητά της. Αίτημα της αίτησης είναι η πτώχευση λόγω παύσης πληρωμών ή λόγω της επαπειλούμενης αδυναμίας προς εκπλήρωση των οικονομικών υποχρεώσεων. Επειδή η διαδικασία στο Ειρηνοδικείο υπάγεται στη διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας ο οφειλέτης δεν είναι υποχρεωμένος να επιδόσει το δικόγραφο της πτώχευσης στους δανειστές του, πραγματικούς ή φερομένους.

Από τη στιγμή που το δικόγραφο κατατεθεί στη γραμματεία του Ειρηνοδικείου, θα πρέπει να «ανέβει» και στην ηλεκτρονική πλατφόρμα «Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας» μέσω του gov.gr. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι, στην περίπτωση που εκκρεμεί δημοσίευση απόφασης υπερχρεωμένων νοικοκυριών, Ν. 3869/2010, τότε η διαδικασία στην ηλεκτρονική πλατφόρμα δεν πρόκειται να προχωρήσει. Η απόφαση επί της αίτησης πτώχευσης ενεργεί κατά παντός τρίτου, έχει δηλαδή διαπλαστική ενέργεια, και παράγει ουσιαστικό δεδικασμένο.

Πρακτικό αποτέλεσμα της απόφασης είναι ο διορισμός εκκαθαριστή φερεγγυότητας, πιστοποιημένου από το Υπουργείο Οικονομικών, ο οποίος διενεργεί και τις διαδικασίες εκποίησης της περιουσίας, κινητών και ακινήτων. Η πτώχευση περαιώνεται με την εκποίηση όλων των διαθεσίμων του οφειλέτη.

Τα νομικά λάθη στη Δίκη του Χριστού.

Κατά τη διάρκεια του ανθρώπινου πολιτισμού έχουν πραγματοποιηθεί πολλές δίκες, που έμειναν στην Ιστορία. Και έμειναν στην Ιστορία, επειδή οι κατηγορούμενοι, ίσως, δε θα έπρεπε να είχαν δικαστεί ή η ποινή τους θα έπρεπε να ήταν διαφορετική. Βέβαια, η Ιστορία δε γράφεται με το -εάν- και αυτό, που απομένει, είναι η καταγραφή και, ενδεχομένως, η διδαχή, για όποιον, φυσικά, επιθυμεί να μάθει. 

Μια από αυτές ήταν και η Δίκη του Χριστού. Από μόνες τους οι λέξεις -Δίκη του Χριστού- θα μπορούσαν να προκαλέσουν τη θυμηδία, εάν αναλογιστεί κανείς τη Θεία Φύση Του. Ωστόσο, ο Θεάνθρωπος δικάστηκε και καταδικάστηκε από τον άνθρωπο. Και έγινε αυτό,  για να διατρανωθεί το μεγαλείο του πρώτου. 

Εισαγωγικά, λοιπόν, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι ο Μωσαϊκός Νόμος, το δίκαιο εκείνης της εποχής, δεν αποτελούταν μόνο από τις γνωστές 10 Εντολές του Μωυσή. Ήταν ένα ολοκληρωμένο σύστημα απαγορεύσεων, επιταγών, δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Πρόκειται για το Ταλμούδ, που χωρίζεται στο προφορικό μέρος (Mishna) και την επεξήγηση όρων και εννοιών(Gemara).

Για να γίνει πιο εναργές το νόημα του τι ακριβώς έγινε στην περίπτωση του Χριστού, θα αναρωτηθούμε: Υπήρξε έγγραφη διαταγή (αλλιώς ένταλμα σύλληψης) κατά του Ιησού και εάν ναι, ποιος την εξέδωσε; Όχι, δεν υπήρξε, δε διασώθηκε και δεν αναγράφεται σε καμία ιστορική πηγή. Εκτός εαν...θεωρηθεί ότι το φιλί του Ιούδα ήταν αρκετό, για να εκκινήσει η ποινική διαδικασία... Ο Ιησούς είχε συνήγορο υπεράσπισης; Όχι. Ήταν μόνος καθόλη τη διάρκεια της "δίκης". Ο ίδιος υπερασπίστηκε τον εαυτό Του. Μπορούσε, επίσης, να φέρει και τους δικούς του μάρτυρες υπεράσπισης, κάτι που, φυσικά, δεν έκανε. Οι ομοιότητες σε αυτό το σημείο με τη δίκη του Σωκράτη είναι ξεκάθαρες.

(http://www.ysattorney.com/2021/03/blog-post.html)

Σύμφωνα με το Μωσαϊκό Νόμο ή αλλιώς την ποινική δικονομία εκείνης της εποχής, οι ποινικές δίκες διεξάγονταν Δευτέρα και Πέμπτη, και μόνο πρωινές ώρες. Η διάρκειά τους κρατούσε παραπάνω από μια μέρα, σε αντίθεση με τη συγκεκριμένη Δίκη, που άρχισε μέσα στη νύχτα της (Μεγάλης)Πέμπτης και ολοκληρώθηκε την επόμενη ημέρα(Μεγάλη Παρασκευή). Σύμφωνα με τα έθιμα εκείνης της εποχής οι δίκες διεξάγονταν ενώπιον του λαού για λόγους δημοσιότητας. Αυτή η Δίκη διεξήχθη μέσα στη νύχτα και παριστάμενοι ήταν μόνο τα μέλη του Μεγάλου Συνεδρίου, Σαχεντρίν.

Ακόμα, όμως, και πριν την προσέλευσή Του ενώπιον του Μεγάλου Συνεδρίου, απλώς και μόνο η εμφάνισή Του ενώπιον του Άννα, πεθερού του Καιάφα, στο σπίτι του, και ήδη συνταξιούχου αρχιερέα, χωρίς καμία εξουσία, ήταν ήδη μια άκυρη "προανάκριση". Η μεταφορά Του στο σπίτι του Καϊάφα και όχι στον επίσημο χώρο του Συνεδρίου, όπου οι υπηρέτες Τον έβριζαν και έδερναν, αναδεικνύει, για άλλη μια φορά, την ακυρότητα της διαδικασίας, όπως, επίσης και τον εξευτελισμό του κρατουμένου.

Έτσι, λοιπόν, η φράση "από τον Άννα στον Καϊάφα", που δηλώνει τη μετάθεση ευθυνών, για την υπό κρίση περίπτωση, θα υπεδείκνυε απόλυτη δικονομική ακυρότητα. Συγχρόνως, οι μαρτυρίες των μαρτύρων κατηγορίας ήταν ασαφείς, γενικές και αντικρουόμενες μεταξύ τους. Δικονομικά, δε θα έπρεπε να ήταν παρόντες, κατά την εξέταση, στον ίδιο χώρο αλλά ούτε και αυτό, φυσικά, συνέβη.

Κατά τη διάρκεια της δίκης παρωδίας διαβάζουμε στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο ΚΣΤ' 63: 

         "καὶ ἀποκριθεὶς ὁ ἀρχιερεὺς εἶπεν αὐτῷ·ἐξορκίζω σε κατὰ τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος ἵνα ἡμῖν εἴπῃς εἰ  σὺ εἶ ὁ Χριστὸς ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ.λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς·σὺ εἶπας τότε ὁ ἀρχιερεὺς διέῤρηξε τὰ ἱμάτια αὐτοῦ λέγων ὅτι ἐβλασφήμησε· τί ἔτι χρείαν ἔχομεν μαρτύρων;ἴδε νῦν ἠκούσατε τὴν βλασφημίαν αὐτοῦ" 

Θα σταθούμε στις σημειωμένες λέξεις για να αναδείξουμε και να αποδείξουμε τη φαυλότητα της διαδικασίας. Η πρώτη λέξη -διέρρηξε- σημαίνει -έσκισε-. Η φράση "διαρρηγνύω τα ιμάτιά μου" δείχνει την απόγνωση κάποιου. Ωστόσο, σύμφωνα με το Λευϊτικὸν 6, ΚΑ'10 το να διαρρηγνύει ο αρχιερέας τα ιμάτιά του είναι μια μη νόμιμη πράξη: 

 "Καὶ ὁ ἱερεὺς ὁ μέγας ἀπὸ τῶν ἀδελφῶν αὐτοῦ, τοῦ ἐπικεχυμένου ἐπὶ τὴν κεφαλὴν τοῦ ἐλαίου τοῦ χριστοῦ καὶ τετελειωμένου ἐνδύσασθαι τὰ ἱμάτια, τὴν κεφαλὴν οὐκ ἀποκιδαρώσει καὶ τὰ ἱμάτια οὐ διαῤρήξει" 

Επιπλέον, και μόνο από την αναφορά του Καιάφα:

"τι έτι χρείαν έχομεν μαρτύρων;" 

(γιατί χρειαζόμαστε τους μάρτυρες;) 

εμφαίνεται ένα αρνητικά προκατειλημμένο δικαστήριο, που έχει, ήδη, προαποφασίσει  για την ετυμηγορία του, ακόμα και χωρίς την παρουσία μαρτύρων, που θεωρείται θεμελιώδης, βασική αρχή της Ποινικής Δικονομίας.

Μετά τη διάρρηξη των ιματίων, ακολούθησε η ψηφοφορία. Και ενώ θα έπρεπε η ψηφοφορία να ξεκινήσει από τον μικρότερο ιεραρχικά και να καταλήξει στον μεγαλύτερο, τελικώς έγινε το αντίστροφο. Και αυτό πραγματοποιήθηκε με σκοπό να επηρεαστούν από το κύρος του αρχιερέα οι μικρότεροι, σε ηλικία, δικαστές-ιερείς και να ψηφίσουν υπέρ της ενοχής Του. 

Μέχρι στιγμής, δεν έχει αναφερθεί ποια ήταν η κατηγορία κατά του Χριστού. Για τους Εβραίους, η κατηγορία ήταν η βλασφημία και εξαιτίας αυτής οδηγήθηκε ενώπιον του Καϊάφα. Ωστόσο, το Μεγάλο Συνέδριο, συνεδριάζοντας, όπως συνεδρίασε και σε χώρο που δεν έπρεπε, στην κατοικία του Καϊάφα, δηλαδή, δεν είχε την απαραίτητη εκτελεστική αρμοδιότητα. Δεν μπορούσε να επιβάλει ποινή. Έπρεπε να ακολουθήσει η τυπική κατοχύρωση, που εκείνη την εποχή ήταν η ρωμαϊκή. 

Έτσι, λοιπόν, ο Ιησούς οδηγήθηκε ενώπιον του Πόντιου Πιλάτου, του Ρωμαίου διοικητή της Ιουδαίας. Η κατηγορία της βλασφημίας, που για τους Εβραίους ήταν σοβαρότατη, για τους Ρωμαίους ήταν αδιάφορη, καθότι ήταν ειδωλολάτρες. Ο Καϊάφας, λοιπόν, και με σκοπό να επηρεάσει τον Πιλάτο, τεχνηέντως επικαλέστηκε ότι ο Χριστός παρουσίαζε τον εαυτό Του ως βασιλέα, αντιποιούταν την Αρχή, δηλαδή. 

Αυτή, όμως, ήταν μια ανεπίτρεπτη αλλαγή κατηγορίας. Για να μην αναφέρουμε, επίσης, ότι "κανονικά" θα έπρεπε να υπήρχε έγγραφη αίτηση προς ένα άλλο δικαστήριο, ρωμαϊκό αυτή τη φορά, και να οριστεί νέα δικάσιμος. 

 "τοῦτον εὕρομεν διαστρέφοντα τὸ ἔθνος καὶ κωλύοντα Καίσαρι φόρους διδόναι, λέγοντα ἑαυτὸν Χριστὸν βασιλέα εἶναι" (Λουκάν ΚΓ' 2) 

Αυτά όλα συμβαίνουν, όμως, με συνοπτικές διαδικασίες Παρασκευή πρωί. Η ιδιωτική συνομιλία του Χριστού με τον Πιλάτο δε θα έπρεπε να είχε συμβεί. Δε συνομιλεί ποτέ ιδιωτικά ο κατηγορούμενος με το δικαστή. Το γεγονός ότι ο Πιλάτος κατέβηκε από τον θρόνο του, απεκδύθηκε δηλαδή των δικαστικών του αρμοδιοτήτων, και πήγε μαζί Του, εντός του πραιτωριανού κτηρίου, καταδεικνύει την ανασφάλεια και την αμηχανία του, τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή.

Εδώ, χρειάζεται να κάνουμε ένα φιλοσοφικό διάλειμμα. Η στιχομυθία του Πιλάτου με τον Χριστό σχετικά με την Αλήθεια είναι αρκετή για να Τον αθωώσει.

 "Πιλάτος: σὺ εἶ ὁ βασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων;(Λουκάν ΚΓ' 3) 

 Χριστός: ἐγὼ εἰς τοῦτο γεγέννημαι καὶ εἰς τοῦτο ἐλήλυθα εἰς τὸν κόσμον, ἵνα μαρτυρήσω τῇ ἀληθείᾳ (Ιωάννην ΙΗ' 35) Πιλάτος: τί ἐστιν ἀλήθεια; 

καὶ τοῦτο εἰπὼν πάλιν ἐξῆλθε πρὸς τοὺς Ἰουδαίους καὶ λέγει αὐτοῖς· ἐγὼ οὐδεμίαν αἰτίαν εὑρίσκω ἐν αὐτῷ·"(Ιωάννην ΙΗ' 36)

Γιατί ο Πιλάτος δεν είναι ότι δεν κατάλαβε τη ρήση του Χριστού για την Αλήθεια. Ήθελε να επιβεβαιώσει ότι ο Ιησούς ήταν μόνο πνευματικός άρχοντας και όχι κοσμικός ηγέτης. Και ενώ ο Πιλάτος τον αθωώσε, για πρώτη φορά, θυμήθηκε, μετά, τον Ηρώδη Αντύπα, τετράρχη-διοικητή των περιοχών Γαλιλαίας και Περαίας, λόγω του ότι ο Ιησούς ήταν Γαλιλαίος. Ο Ηρώδης, όμως, δεν είχε καμία διάθεση να βάψει τα χέρια του κόκκινα, ιδίως μετά τον αποκεφαλισμό του Ιωάννη, οπότε Τον έστειλε, πάλι, πίσω στον Πιλάτο, με την πρόφαση ότι ήταν εκτός της δικής του τοπικής αρμοδιότητάς, καθώς το "εγκλημα" πραγματοποιηθηκε στην Ιερουσαλήμ και όχι στη Γαλιλαία. 

"καὶ ἐμπαίξας, περιβαλὼν αὐτὸν ἐσθῆτα λαμπρὰν ἀνέπεμψεν αὐτὸν τῷ Πιλάτῳ"  (Λουκάν ΚΓ' 11)

Αξίζει να σημειωθεί ότι ουσιαστικά ο Πιλάτος βρέθηκε στη δύσκολη θέση να αποφανθεί αμετάκλητα για το νομικό μέλλον του Θεανθρώπου. Ο Πιλάτος, επικαλούμενος και τον Ηρώδη, δε βρήκε καμία κατηγορία να ευσταθεί. 

"καὶ ἰδοὺ ἐγὼ ἐνώπιον ὑμῶν ἀνακρίνας οὐδὲν εὗρον ἐν τῷ ἀνθρώπῳ τούτῳ αἴτιον ὧν κατηγορεῖτε κατ᾿ αὐτοῦ. ἀλλ᾿ οὐδὲ Ἡρῴδης" (Λουκάν ΚΓ'15)

Δεύτερη φορά, δηλαδή, αθώωθηκε από τον Πιλάτο. Αυτό εξόργισε το πλήθος, που παρακινούταν από το θρησκευτικό ιερατείο, και ανάγκασε τον Πιλάτο να προβεί στο ατιμωτικό ερώτημα "Ιησούν ή Βαραβάν", να θέσει, δηλαδή, την αθώωση ή την καταδίκη του κατηγορουμένου σε δημόσια διαβούλευση. 

Απέδειξε ότι, όχι μόνο δεν ήξερε τι να κάνει, αλλά, αγόταν και φερόταν από τον θυμό του συγκεντρωμένου πλήθους. Δεν ήταν αυτή μια συμπεριφορά που θα άρμοζε σε έναν δικαστή. Ο δικαστής οφείλει να είναι αμερόληπτος. Παρόλα αυτά, δήλωσε: 

 "γνῶτε ὅτι ἐν αὐτῷ οὐδεμίαν αἰτίαν εὑρίσκω"(Ιωάννην ΙΘ' 6) 

Αυτή ήταν η τρίτη φορά, που Τον αθωώσε, αλλά δεν Τον άφησε να φύγει, και αναρωτήθηκε:

 "τί γὰρ κακὸν ἐποίησεν οὗτος; οὐδὲν ἄξιον θανάτου εὗρον ἐν αὐτῷ· παιδεύσας οὖν αὐτὸν ἀπολύσω." (Λουκάν ΚΓ' 22) 

Ο Πιλάτος εδώ παρέβη μια βασική αρχή του ρωμαϊκού δικαίου, που ισχύει και στις μέρες μας, ne bis in idem, όχι δύο φορές επί της ίδιας υπόθεσης. Παρέβη, δηλαδή, το δεδικασμένο. Αλλά, τον επηρέασαν πάλι οι ιερείς. Αυτοί, αφού, άλλαξαν πάλι την κατηγορία σε βλασφημία από αντιποίηση αρχής, με την οποία, αρχικά, Τον προσήγαγαν, δήλωσαν, επιτακτικά, στον Πιλάτο: 

 "ἡμεῖς νόμον ἔχομεν, καὶ κατὰ τὸν νόμον ἡμῶν ὀφείλει ἀποθανεῖν, ὅτι ἑαυτὸν Θεοῦ υἱὸν ἐποίησεν" (Ιωάννην ΙΘ' 7) 

Εν τέλει, ο Πιλάτος ενέδωσε: 

 "τότε οὖν παρέδωκεν αὐτὸν αὐτοῖς ἵνα σταυρωθῇ" (Ιωάννην ΙΘ' 16)

Έχει ανακαλυφθεί κάποιος πάπυρος, που να καταγράφει τα πρακτικά αυτής της Δίκης ή μήπως να έχει βρεθεί ένας πάπυρος, που να καταγράφει επαρκώς και αιτιολογημένα την απόφαση καταδίκης Του; Όχι, γιατί δεν υπήρξε. Η διαδικασία ήταν αποκλειστικά και μόνο προφορική. Από αυτό αποδεικνύεται η "σπουδή" για ταχεία απονομή της δικαιοσύνης.

Εν αντιθέσει με το Ρωμαϊκό δίκαιο της εποχής, ο Ιησούς θα έπρεπε να πεθάνει δια λιθοβολισμού σύμφωνα με τον Εβραϊκό Νόμο, και όχι να σταυρωθεί. Σύμφωνα, επίσης, με τον Εβραϊκό Νόμο η απόφαση της θανάτωσης θα εφαρμοζόταν την επόμενη ημέρα. Η επόμενη μέρα, όμως, ήταν Σάββατο, ημέρα του Πάσχα. Η θανατική καταδίκη, επίσης, θα έπρεπε να επικυρωθεί από τη ρωμαϊκή εξουσία, κάτι, που επίσης, δεν έγινε. Στον τόπο της Σταύρωσης θα έπρεπε να ήταν παρών δικαστής, που εννοείται δεν ήταν. 

Συμπερασματικά, δικάστηκε με συνοπτικές και δικονομικά άκυρες διαδικασίες, από την Πέμπτη το βράδυ και οδηγήθηκε στο Σταυρό του Μαρτυρίου Παρασκευή μεσημέρι, όπου και πέθανε.

〰

Νομικά και κοινωνικά σκεπτόμενοι θα λέγαμε ότι η εξιστόρηση των "δικονομικών" παθών του Χριστού μάς δείχνει εύγλωττα ότι πολλές φορές το πλήθος μπορεί να πλανάται από δογματικούς και ισχυρούς, που σκοπό έχουν να διατηρήσουν τη δική τους εξουσία, ενώ αυτοί επικαλούνται ηθικές αρχές και αξίες. 

Επίσης, το πλήθος, όταν αποζητά τη Δικαιοσύνη, στην ουσία, επιθυμεί την εκδίκηση και ικανοποιεί τα κατώτερά ένστικτά του με την "παραδειγματική τιμωρία του κατηγορουμένου". Τέλος, το δίκαιο κάμπτεται ανάλογα με τα συμφέροντα και χάνει τη χρηστικότητά του, που είναι η αποκατάσταση της αδικίας και η ευθυγράμμιση με τη φυσική νομοτέλεια. 

Φιλοσοφικά σκεπτόμενοι θα διαπιστώναμε ότι, μάλλον, θα ήταν μοιραίο να βρεθούν στη θέση, όπου βρέθηκαν, τα εν λόγω πρόσωπα, με σκοπό να εξυπηρετηθεί η θεία οικονομία του αρχαίου θρησκευτικού δράματος. Αυτό είναι ένα στοιχείο που, φιλολογικά, βλέπουμε, ήδη, να χρησιμοποιείται από τα ομηρικά έπη. Μοιραίοι και άβουλοι αντάμα, όπως θα τους χαρακτήριζε ο Βάρναλης, βρέθηκαν εκεί, για να ικανοποιήσουν ένα ανώτερο ιδεώδες, που ούτε κατά διάνοια δε θα μπορούσαν να το αντιληφθούν.

Μεταφυσικά σκεπτόμενοι θα καταλήγαμε στο ότι ο Υιός του Ανθρώπου εγκλωβίστηκε στη μεγαλομανία και ασέβεια του ανθρώπου. Δικάστηκε από αυτόν και ανέχτηκε τις λοιδορίες και τις βλασφημίες του. Και έγινε αυτό, για να αποδείξει, με τη θυσία Του, τόσο το μεγαλείο Του όσο και τη θεϊκή προέλευσή Του.

 ΠΗΓΕΣ

1.https://www.ekklisiaonline.gr/arxontariki/i-diki-tou-xristoy-mia-nomiki-analysi-6-fores-athoos/ 

2.https://www.kivotoshelp.gr/index.php/praktikh-theologia-menu/1149-i-diki-tou-xristoy-eksi-athooseis-kai-enas-stavros 

3.https://www.orthodoxianewsagency.gr/orthodoxes-provoles/i-diki-tou-xristou-mia-nomiki-analysi/ 

4.https://www.triklopodia.gr/%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BB%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BB%CF%85%CF%83%CE%B7%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%B7%CF%83-%CF%84%CE%BF/ 

5.https://www.offlinepost.gr/2021/04/29/htan-nomimi-h-dikh-tou-ihsou/ 

6. https://lifehopeandtruth.com/god/who-is-jesus/reasons-trial-of-jesus-illegal/ 

7.https://robertcliftonrobinson.com/2014/05/10/the-six-illegal-trials-of-jesus/ 

8. Στέφανος Δανδόλος- Η δίκη που άλλαξε τον κόσμο- Εκδόσεις Ψυχογιός